بنیانگذاران و سازمان‌دهندگان خطوط اسلامی
- ابن مقله وزیر و برادرش خط محقّق، نسخ، توقیع (ثلث و فروع آن)
- ابن بوّاب خط ریحان
- میرعلی تبریزی خط نستعلیق
- خواجه تاج اصفهانی تعلیق (شکسته تعلیق)
- مرتضی‌قلی‌خان شاملو و شفیعا شکسته نستعلیق
و کامل‌کنندگان این استادان بوده‌اند:
- یاقوت مستعصمی شش خط (محقّق، ریحان، ثلث، توقیع، رقاع، نسخ)
- خواجه اختیار منشی تعلیق
- میرعماد حَسَنی سیفی نستعلیق
- درویش عبدالمجید شکسته
ترجمه حال هر یک در جلد اوّل آمده است بدانجا مراجعه شود
میرزای سنگلاخ (متوفّی ۱۲۹۴) گوید: چهار نفر ارکان اربعهٔ خطّند: اوّل بایسنغرمیرزا نبیرهٔ تیمور، در ثلث. دوم میرعماد، در خطّ نستعلیق. سوم میرزا احمد نی‌ریزی، در نسخ. چهارم درویش عبدالمجید، در شکسته.
وی نام عدّه‌ای از استادان را در کتاب خود مذکور ساخته و از همنامان تثنیه عربی و عربی‌گونه‌ای پرداخته است که در اینجا نقل میشود تا تذکاری از آن استادان بوده باشد رحمةالله‌علیهم:
- علیَین اشاره به علیّ بن بوّاب و میرعلی تبریزی
- میرَین جناب میرعلی هروی و میرعماد قزوینی
- رضائَین ملّا علی‌رضا عبّاسی است و ملّا محمّدرضا امامی
- یحیائَین اشاره به میریحیی همشیره‌زاده میرعماد قزوینی و میرزا یحیی خالوزادهٔ میرزاطاهر (وحید تخلّص) قزوینی
- باقرَین میرباقر پدر میرعلی هروی و آقا محمّدباقر اصفهانی مقصود است
- صالحَین میرزا صالح پسر میرزا ابوتراب و میرزا صالح خاتون‌آبادی است
- ابراهیمَین میرزا ابراهیم پسر میرعماد و آقا ابراهیم قمی است
- خانَین میرزا محمّد خان اصفهانی و حاجی علی خان تویسرکانی است
- احمدَین کنایه از میرزا احمد نی‌ریزی و میرزا احمد شاملو است
- سلطانَین مراد سلطان‌علی مشهدی و سلطان محمّد خندان نیشابوری میباشد
- عبدَین ملّا عبدالله طبّاخ و میرعبدالله پسر میرعلی تبریزی
- قلندرَین امیرخلیل قلندر هروی و مسکین قلندر تبریزی
- رشیدَین کنایه از رشیدای دیلمی است و رشیدای اصفهانی
- ترابَین یکی میرزا ابوتراب خلیفه و دیگری امیر ترابای اصفهانی مقصود است که هر دو از معتبرین تلمیذان میرعمادند
- نورَین اشاره به میرزا نورا ولد صدرالشریعه اصفهانی و میرزا نورالدین پسر میرزا ابوتراب اصفهانی است
- حَسَنَین حسن خان شاملو و میرزا حسن کرمانی است
- درویشَین اشاره به درویش عبدالمجید طالقانی و ملّا درویش استاد تعلیق‌نویس است
- شفیعَین میرزا شفیع معروف به میرزا کوچک شیرازی و میرزا شفیع خوشنویس تبریزی است
«تذکرة‌الخطّاطین مسمّی به امتحان‌الفضلا-بخطّ میرزا محمّدعلی بن میرزا خلیل تبریزی خلف میرزا محمد شفیع»
نقل از کتاب «تعلیم خط» استاد فضائلی صص ۴۶۸-۴۶۷