صحبت با آقای استاد سیّد حسن میرخانی
روز شنبه ۵۴/۴/۲۸ بمصاحبت آقای استاد سیّد حسن میرخانی موفّق شدم بسؤالاتم چنین پاسخ داد:
در ترکیب و کرسی خط میگوئیم باید زیر دایرهها هم مساوی و روی یک خط مستقیم قرار گیرد امّا وقتی مثل کلمه المتکلمین را ضمن عبارت مینویسیم این قاعده رعایت نمیشود بلکه باید رعایت مدّ سین را بنمائیم که بجای خود قرار گیرد و دایرهٔ نون خواه ناخواه پائینتر میآید.
در قاعدهٔ گنجاندن و ترکیب و کرسی خط و قرار دادن مدّات قواعد نامحدود و اسرارآمیز است در اینجاست که دو نفر خطّاط که هر دو در خوب نوشتن مساوی باشند بین خط آنها تفاوت پیدا میشود و میبینیم این یکی سلیقهاش از آن دیگر بهتر یا پائینتر است و گاه میشود که بین ترکیب این استاد و آن استاد ده نمره تفاوت دیده میشود و این امر بستگی کامل به سلیقه و ذوق و طبع شخصی دارد.
امثال ما را در اثر ممارست و ورزیدگی مرتبهای از مراتب خط دست داده است و نمیتوانیم دعویدار کمال آن باشیم چه کمال آنرا نهایت نیست.
میرعماد و کلهر و میرزا غلامرضا و عمادالکتّاب عاشق خط بودهاند ولی بالاخره میر میر است. در شیوهٔ میر رعایت قوّت و ضعف و ظرافت، بیشتر دیده میشود ولی مرحوم کلهر پایبند این نبوده و بعض جاها را کُلُفت نوشته است و کرسی وی با کرسی میرعماد تفاوت دارد. کلهر بسیار مشق میکرد و طبع بلندش زود بزود خطّی را که نوشته بود قبول نمیکرده است.
آقای کاوه و آقای حاتمی و آقای زرّینخط از شاگردان عمادالکتاباند. آقای کاوه از روی علاقه بیشتر کار کرده است و آقای حاتمی نیز خوب مینویسد و آقای زرّینخطّ در موارد مختلف و متنوّع از جلی و خفی خطّاطی کرده است. در برههای از زمان منحصراً دائر مدار خطّاطی و مورد مراجعات مردم بوده است.
نقل از کتاب «تعلیم خط» استاد فضائلی صص ۴۷۴-۴۷۳